مقالات

عفو و گذشت در حقوق دارای عناوین متفاوتی است،در علم حقوق جرایم به دو دسته جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت تقسیم شده اند که بررسی آنها می پردازیم

در جرایم قابل گذشت شاکی که آسیب دیده رضایت میدهد و مقصری را که باعث آسیب شاکی  شده را می بخشد،اما در جرایم غیر قابل گذشت در صورتی که شاکی خصوصی فرد مقصر را ببخشد و رضایت دهد مراجع قضایی از جرمی که مجرم انجام داده گذشت نکرده و مجرم را مجازات می کنند. فرض کنید شخصی مرتکب قتل شده و قاتل محسوب می شود که در صورتی که شاکی خصوصی که همان اولیای دم هستند رضایت بدهند و از جرم قاتل گذشت نمایند مراجع قضایی از جهت جنبه عمومی جرم، قاتل را مجازات می نمایند.

عفو به دو دسته تقسیم می شود

۱٫عفو عمومی: برای جرایم تعزیری و جرایم حدی قابل اجرا است مثل جرایمی مانند فروش مال غیر ، خیانت در امانت،شراب خوری و زنا که این جرایم قصاصی هستند و مشمول دیه قابل عفو نمی باشند اما جرایمی که دیه آنها قصاص و یا مشمول دیه باشند مورد عفو و گذشت واقع نمی شوند زیرا به دلیل حرمت و حق الناسی از شمول عفو مستثنی هستند.

عفو، برای مجازات های حدود فقط در موارد خاص امکانپذیر است مثل زمانی که مجرم پس از ارتکاب جرم اقرار کرده باشد و توبه کرده باشد که بتواند مشمول عفو و گذشت شود.

۲٫عفو خصوصی: این عف فقط در مورد محکومان است و برای متهمان بکار برده نمی شود، یعنی زمانی میتوان از این عف استفاده کرد که حکم محکومیت شخص صادر شده باشد و در مرحله اجرای مجازات باشد که از طریق رئیس دادگستری مربوط استان و یا قاضی ناظر زندان مربوط و یا خود شخص محکوم علیه پدر و مادر و یا همسر و فرزندان شخص  عف را پیشنهاد دهند.. پیشنهاد عفو در کمسیون عفو مجازات ها در استان تشکیل میشود و این کمسیون زیر نظرکمسیون عفو مرکز می باشد و از طریق قوه قضائیه به دست مقام رهبری داده میشود تا ایشان تأیید نهایی دهند.

فرق میان عفو عمومی و خصوصی

در عفو عمومی دولت بر اساس حکم قانونی و اجرایی تمام و یا قسمتی از محکومان و مجرمان را مورد عفو قرار میدهد و چون از جانب دولت است عفو عمومینامیده می شود. عفو خصوصی از جانب شاکی خصوصی و تنها برای برخی از جرایم و مجرمین اجرا میشود.

برخی از جرایم مشمول عفو می شوند

برخی از جرایم قابل عفو نمی باشند مانند جرم قاچاق عمده مواد مخدر، سرقت مسلحانه، تجاوز و زنای به عنف و مصادیق مهم مجرمانه‌ای از قبیل جاسوسی، محاربه، قاچاق سلاح و مهمات، اختلاس، ارتشاء و آدم ربایی، جرایم مستوجب حد شرعی، اعدام و سنگسار که با شهادت شهود اثبات شده باشند..